Tarihin Cenderesinde: Yunanistan ve Türkiye’de Milliyetçilik

Umut Özkırımlı ile Spyros Sofos’un bu çalışması, Yunanistan ve Türkiye’deki milliyetçilikler üzerine her iki ülkenin resmî tarihyazımını sorgulayan, karşılaştırmalı okuma yapmamıza imkân veren ortak bir kavramsal–kuramsal çerçeve sunuyor.

Kitap öncelikle her iki ülkenin tarihine ilişkin literatürü eleştirel bir gözle incelerken, milliyetçi projelerin doğuşu ile gelişimini karşılaştırmalı bir analizle ele alıyor. Ardından Yunan ve Türk milliyetçiliğine özgü mit ve kavramları yorumlarken, bu milliyetçiliklerin aralarındaki benzerlikleri ve simbiyotik ilişkileri dikkate alarak, her iki ülkenin milliyetçi tahayyüllerinin kendilerine özgü özelliklerini vurgulayarak, ulus inşa etme süreçleri üzerine değerlendirmelerde bulunuyor. Yazarlar bunu yaparken, “Yunan” ya da “Türk” milletinin, tarihî süreç içinde değişimlere direnerek “özünü korumuş” resmî anlatılara, “ezelî” ve “ebedî” kimliklere, yüceltici, abartılı söylemlerine eleştirel bir gözle bakarak, objektif ölçütler getiriyor.

Tarihin Cenderesinde bu yanıyla, aralarındaki benzerlikleri ve ilişkileri göz ardı etmeden bu iki milliyetçiliğin ayırt edici ve kendilerine özgü yönlerine vurgu yapıp, birbirlerini “ötekileştiren” tarihî ve siyasî süreçler hakkında ayrıntılı bilgiler sunmaktadır.

[Tarihin Cenderesinde] Yunanistan ve Türkiye’deki milliyetçilik tartışmalarını tarih ile harmanlayan, oldukça akıcı bir dille yazılmış, etkileyici bir eser. Daha önce böyle bir karşılaştırmalı çalışma görmediğimi söylemeliyim – özellikle de Yunanca ve Türkçe malzemeleri büyük bir ustalıkla kullanan. Ayrıca birbirini rakip olarak gören iki ulustan aydının dünyada fazla örneği görülmeyen bu işbirliği, sadece bu yönüyle bile son derece cesur bir “müdahaledir”.

Fred Halliday, London School of Economics

Modern Türkiye ve Yunanistan tarihyazımlarına kendine özgülüğü temel alan ve birbirlerini “öteki” olarak kurgulayan milliyetçi bakış açıları hâkimdir. Bu dikkate değer çalışma, her iki ülkedeki milliyetçilik tartışmaları ile daha genel anlamda kuramsal tartışmaları uzman bir bakış açısıyla ele alarak söz konusu milliyetçi bakışı aşmaktadır. Farklı temaları hem Yunanistan, hem Türkiye örneklerinde karşılaştırmalı bir bakış açısıyla değerlendiren bu çalışma, tarihsel anlamda aydınlatıcı bir yaklaşım sunmanın yanı sıra iki ülkenin birbirlerini daha iyi anlamasına da katkıda bulunacaktır.

John Breuilly, London School of Economics

visit the publisher web page